Wielcy Malarze
Juliusz Kossak
– wielki portrecista koni
Juliusz Kossak
(1824-1899)
Trudno znaleźć w historii polskiego malarstwa artystę, którego prace w tak bezpośredni sposób odwoływałyby się do literatury. Ilustrował utwory Henryka Sienkiewicza, Adama Mickiewicza, a także „Tygodnik Ilustrowany”. Sztuka Juliusza Kossaka łączy w sobie elementy romantyczne z realistycznymi – „Kossakowski koń” to swoisty symbol swobody, doskonałej harmonii, tęsknoty za tym, co nieznane, a jednocześnie będące w zasięgu ręki, dostępne, bo realne. Juliusz to także nestor rodu twórców (Wojciech Kossak, Zofia Kossak, Jerzy Kossak, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Magdalena Samozwaniec) postrzeganego jako ostoja polskiej tradycji.
WIRTUOZ AKWARELI
BATALISTA
WYBITNY KARYKATURZYSTA
WYBITNY ANIMALISTA
PORTRECISTA
URODZONY ILUSTRATOR
PREKURSOR POLSKIEGO REALIZMU
Juliusz Kossak
1824
(15 grudnia) w Wiśniczu k/Krakowa urodził się Juliusz Kossak, syn Michała (urzędnik w Sądzie) i Antoniny Sobolewskiej, która otrzymała w spadku Knihinin, wioskę położoną k/Stanisławowa
1844-1850
wkrótce po narodzinach Juliusza, rodzina Kossaków przeniosła się do Lwowa, tam też artysta zdobył wykształcenie (po szkole Ojców Bazylianów, rozpoczął studia prawnicze, ale czas wolny poświęcał na rysowanie. Odwiedzał rozmaite dwory, gdzie obserwował życie i obyczaje szlacheckie. W jednej z takich posiadłości poznał Piotra Michałowskiego, swojego pierwszego mistrza i doradcy
1847
pierwsza publiczna prezentacja malarstwa artysty
1849-1852
Juliusz Kossak dużo podróżował, najdłużej przebywał w Rosji. W Petersburgu poznał wspaniałe zbiory sztuki w Ermitażu. Wśród kresowej magnaterii jego talent zaczynał być coraz bardziej sławny. Sprzedał nawet kilka obrazów na dwór carski.
1852
przyjazd do Warszawy, gdzie Juliusz Kossak podjął pracę zarobkową
1855
poślubił 25 sierpnia Zofię Gałczyńską, a we wrześniu wyjechali do Paryża. To kochające się małżeństwo wychowało 2 córki i 3 synów.
1860
Juliusz Kossak powrócił wraz z rodziną do kraju
1862
objął kierownictwo artystyczne w warszawskim „Tygodniku Ilustrowanym” 1 marca. Juliusz Kossak był urodzonym ilustratorem, od wczesnej młodości lubił wykonywać rysunki do przeczytanych tekstów
1868
porzucił pracę w Warszawie i wyjechał do Monachium
1870
osiadł na stałe w Krakowie, wraz z żoną urządził, kupioną rok wcześniej, niewielką posiadłość, która potem nazywana będzie Kossakówką. W domu tym będą pracowały 3 pokolenia malarzy: Juliusz, jego syn Wojciech i wnuk Jerzy. Przez lata będą się w niej spotykać przedstawiciele krakowskiej elity intelektualnej
1899
Juliusz Kossak zmarł 3 lutego w Krakowie, do chwili śmierci nieustannie pracował.
Ciekawostki:
Konie konikiem
Bez patrzenia
O sztuce Juliusza Kossaka:
Ulubionym środkiem wyrazu młodego Kossaka jest akwarela kombinowana z ołówkiem.
W Paryżu artysta przyjął wiele zamówień z Polski. Powstały wtedy portrety konne, opierające się na wzorach zaczerpniętych z prac Piotra Michałowskiego. Konie są dla Juliusza Kossaka modelami równie pełnoprawnymi jak ich właściciele. Niektóre portrety konne wydają się być dedykowane raczej koniowi niż zamawiającemu obraz. Coraz częściej Juliusz skłaniał się do malarstwa olejnego. Z pewnością nie bez znaczenie był tu fakt, że za „oleje” płacono w tamtych czasach więcej, niż za „efemeryczne”, malowane na papierze akwarele.
Juliusz Kossak przez długie lata współpracował z „Tygodnikiem Ilustrowanym”, a potem także z „Kłosami”. Wykonał dla obu pism wiele rysunków i drzeworytów. Ukształtował w ten sposób styl polskiego drzeworytnictwa.
Oprócz wspomnianych przez Witkiewicza „Pamiętników Starającego się” Teodora Tomasza Jeża, ze współczesnych mu powieści, Kossak ilustruje także utwory Wincentego Pola (1807-1872) i oczywiście Henryka Sienkiewicza (1848-1916). Robi również szkice do: „Odysei”, „Pana Tadeusza”, „Konrada Wallenroda” i „Grażyny”. Tematyka jego niezliczonych obrazów pokrywa się ze światem przedstawianym w Sienkiewiczowskiej „Trylogii”, do której przygotował doskonałe ilustracje.
Perfekcyjny rysunek i wirtuozowskie opanowanie trudnej techniki akwarelowej należały do wyróżników sztuki Juliusza Kossaka. Technika akwarelowa wymaga ogromnej precyzji i opanowania warsztatu, gdyż poprawki są prawie niemożliwe. To jedna z najtrudniejszych technik malarskich. „Stadnina na Podolu” jest jedną z najpiękniejszych akwarel w malarstwie polskim.
Juliusz Kossak uważany jest za najwybitniejszego w swych czasach przedstawiciela malarstwa karykaturalnego, kierunku, który przekształca się w osobną gałąź plastyki w XIX w.
Odwołania do Juliusza Kossaka widoczne są w twórczości Gierymskiego, Chełmońskiego, Brandta. Niepodważalny jest fakt jego ogromnych zasług dla całej szkoły polskiego realizmu, która czerpała z twórczości artysty jak z rogu obfitości. Według Witkiewicza działalność Juliusza Kossaka w Warszawie wywarła wpływ na całe pokolenie artystów.
Juliusz Kossak w Muzeach:
Kraków: Muzeum Narodowe – Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu – Biblioteka PAN. Można tam podziwiać m. in.:
„Czarownica, karykatura hr. Łubieńskiej” namalowany w 1852
„Przeprawa przez Dniestr” namalowany w 1856
„Portret konny J. Tarnowskiego” namalowany w 1859
„Władysław i Witold Zamoyscy na koniu ojca generała Władysława Zamoyskiego” namalowany w 1859
„Woźnica warszawski” namalowany w 1863
„Portret konny generała Ignacego Kruszewskiego” namalowany w 1871
„Portret chłopca na koniu” namalowany w 1874
„Portret mężczyzny na koniu” namalowany w 1877
„Luzak huzarski” namalowany w 1880
„Luzak ułański” namalowany w 1880
„Polowanie stepowe na wilka” namalowany w 1883
„Stadnina na Podolu” namalowany w 1886
„Stadnina na łące” namalowany w 1891
„Studium koni” bez daty
„Projekt okładki do książki Henryka Sienkiewicza” bez daty
„Koń maści kasztanowej” bez daty
„Św. Jerzy zabijający smoka” bez daty
„Potyczka” bez daty
„Polowanie króla Jana III na czaple” bez daty
Warszawa: Muzeum Narodowe – Muzeum Wojska Polskiego. Można tam podziwiać m. in.:
„Maurycy Potocki na polowaniu” namalowany ok. 1845
„Polowanie par force z udziałem champanna” namalowany w 1845
„Epizod z 1831 r. Przeprawa przez most” namalowany w 1845
„Autoportret” namalowany w 1852
„Konstanty Branicki i Cohen na koniach” namalowany w 1854
„Portret konny Łubieńskich” namalowany ok. 1856
„Polowanie na lisa” namalowany w 1857
„Mohort prezentujący stadninę” namalowany w 1858
„Lisowczyk” namalowany ok. 1860-1865
„Jeździec w rogatywce” namalowany w 1863
„Portret konny Aleksandra Tykla” namalowany w 1864
„W stajni (konie kozackie)” namalowany w 1866
„Portret konny Władysława Rawicza” namalowany w 1868
„Amazonka” namalowany w 1868
„Stado hetmańskie” namalowany ok. 1870
„Powrót z zabawy” namalowany w 1877
„Bitwa pod Raszynem” namalowany w 1884
„Farys” namalowany w 1887
„Krzysztof Gniewosz ginący w obronie chorągwi pod Chocimiem” namalowany w 1892
„Wojewoda Matczyński wita króla Jana Sobieskiego na Strusowym Stepie” bez daty
„Sobieski pod Wiedniem” bez daty
„Krakowiak na koniu z luzakiem” bez daty
„Pejzaż” bez daty
„Ekonom. Karykatura” bez daty
Szwajcaria:
- Raperswil: Muzeum Polskie
USA:
- Chicago: Muzeum Polskie
- Waszyngton: Fundacja Tadeusza Kościuszki
Ukraina:
-
Lwów – Lwowska Galeria Obrazów – Biblioteka Akademii Nauk Ukrainy – Lwowskie Muzeum Historyczne
Wrocław Muzeum Narodowe – Można tam podziwiać m. in.:
„Polowanie w Poturzycy” namalowany w 1866
„Bitwa pod Parkanami” namalowany w 1883
„Wjazd Sobieskiego do Wiednia” namalowany w 1883
Inne miasta Polski:
- Górki Wielkie: Muzeum Zofii Kossak
- Kielce: Muzeum Narodowe
- Opole: Muzeum Śląska Opolskiego
- Przemyśl – Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej
- Zamość: Muzeum Ziemi Zamojskiej
- Tarnów: Muzeum Okręgowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Ogier arabski” namalowany ok. 1840-1850
- „Portret Juliusza Dzieduszyckiego na Bagdadzie” namalowany ok. 1840-1850
- „Siwa klacz” namalowany w 1844
- „Siwy ogier” namalowany w 1844
- „Eustachy Erazm Sanguszko w mundurze kawalerii narodowej [1794]” namalowany w 1871
- „Władysław Hieronim Sanguszko w mundurze porucznika ułanów [1831]” namalowany w 1872
- Lublin: Muzeum Okręgowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Studium konia z amazonką” namalowany w 1878
- Łańcut: Muzeum. Można tam podziwiać m. in.:
- „Portret Tadeusza Kościuszki” namalowany w 1879
- „Portret księcia Józefa na koniu” namalowany w 1879
- Łódź: Muzeum Sztuki. Można tam podziwiać m. in.:
- „Jarmark” namalowany w 1863
- „Chłopczyk na koniu” namalowany w 1866
- „Polowanie par force z ogarami” namalowany w 1868
- Poznań: Muzeum Narodowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Kafarek” namalowany w 1855
- „Portret jeźdźca” namalowany w 1869
- „Wyjazd na polowanie” namalowany w 1876
- „Mickiewicz i Sadyk Pasza” namalowany w 1890
- Bydgoszcz: Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego. Można tam podziwiać m. in.:
- „Polowanie stepowe na wilka” namalowany w 1883
- Bytom: Muzeum Górnośląskie. Można tam podziwiać m. in.:
- „Tyszkiewicz przyprowadza królowi Stefanowi chorągiew pancerna podczas oblężenia Kijowa” namalowany w 1882
- „Pan Pasek pod Lachowicami” namalowany w 1898
Juliusz Kossak
(1824-1899)
- BATALISTA: 100%
- ANIMALISTA: 100%
- URODZONY ILUSTRATOR: 95%
- PORTRECISTA: 100%
- WIRTUOZ AKWARELI: 100%
- PREKURSOR POLSKIEGO REALIZMU: 95%
- WYBITNY KARYKATURZYSTA: 95%
