Wielcy Malarze
Piotr Michałowski
– malarz polskiego romantyzmu
Autoportret (po 1849), Wikipedia
Piotr Michałowski
(1800-1855)
Z pewnością swoją biografią mógłby obdzielić kilka osób. Obywatel ziemski, sprawny gospodarz, urzędnik, mąż stanu. Jego prawdziwą pasją było malarstwo – jednak przedkładał obywatelskie i gospodarskie obowiązki nad prywatne zamiłowania. W malarstwie praktycznie był samoukiem, dlatego jego obrazy są tak odważne, pozbawione akademickiej rutyny. Dlatego też, sztuka Michałowskiego – obok muzyki Chopina i poezji Mickiewicza – to najpiękniejszy wyraz polskiego romantyzmu.
BATALISTA
WYBITNY ANIMALISTA
PREKURSOR IMPRESJONIZMU
Piotr Michałowski
1800
1814
w wieku 14 lat zdał publiczny egzamin dojrzałości, wygłaszając godzinną mowę po łacinie… Rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim: nauki przyrodnicze, matematykę i języki obce.
1821
studia kontynuował w Getyndze: prawo i nauki polityczne. Rysowanie taktował jako rozrywkę, choć już wtedy jego szkice koni i wojska zyskiwały uznanie
1827
został naczelnikiem Wydziału Hutniczego i radcą górniczym. Niewiele miał czasu na sztukę – choć podczas służbowych podróży znajdował czas na zwiedzanie galerii. W wolnych chwilach, namawiany przez rodzinę, amatorsko malował.
1831
podczas Powstania Listopadowego organizował produkcję broni dla powstańców. W lutym tegoż roku ożenił się z Julią Ostrowską.
1832
po klęsce powstania musiał uciekać. Udał się do Paryża, gdzie rozpoczął regularną naukę malarstwa w pracowni N. Charleta. Piotr Michałowski nie nadąża z zaspokajaniem zamówień, jego dekoracyjne akwarele z końmi i zaprzęgami bardzo się podobają.
1835
chory ojciec wezwał go do powrotu i objęcia gospodarstwa. Piotr Michałowski nie waha się ani chwili, przedkładając zobowiązania wobec rodziny nad karierę artystyczną.
Portret chłopa w kapeluszu (około 1846) Wikipedia
1837
po śmierci ojca w kwietniu Piotr Michałowski obejmuje majątek w Krzysztoforzycach. Pobyt na wsi otworzył kolejny, nowatorski etap w sztuce Piotra Michałowskiego. Malował w plenerze, a do obrazów pozowali mu okoliczni mieszkańcy: chłopi, żebracy, Żydzi.
1845
ponowny wyjazd do Francji, podróże zagraniczne, plany pełnego powrotu do malarstwa
1848
jednak Wiosna Ludów i rewolucja w Galicji zmusiła go do powrotu. Piotr Michałowski stanął na czele Rady Administracyjnej Okręgu Krakowskiego. Kolejny raz nad Michałowskim-artystą zwyciężył Michałowski-obywatel.
1850
organizował pomoc dla pogorzelców w wielkim pożarze Krakowa w 1850 r., zainicjował powstanie zakładu opieki dla zaniedbanych chłopców. Z tej okazji na aukcji dobroczynnej znalazły się 4 jego prace – był to pierwszy publiczny pokaz jego malarstwa w kraju.
1855
Piotr Michałowski przeżywał nawroty choroby serca, która pierwszy raz ujawniła się kilkanaście lat wcześniej, po śmierci córeczki. Zmarł 9 czerwca w Krzysztoforzycach na atak serca. Na krakowskim cmentarzu Rakowickim żegnały go tłumy mieszkańców.
Ciekawostki:
Pierwszą biografię...
Rzeźba
Géricault
Kardynał
Piotr Michałowski obrazy datował rzadko, przerabiał, malował na zaniechanych kompozycjach. W „Kardynale” spod czerwonej pelerynki, zwanej mucetem, wyraźnie prześwieca ułożona poziomo twarz wiejskiej dziewczyny.
Rzeźnie
Portret córki artysty Celiny na koniu (około 1853), Wikipedia
O sztuce Piotra Michałowskiego:
Nieraz ubierał okolicznych chłopów w rycerskie pancerze, czy kardynalską czerwień i malował rycerzy, kardynałów. Kapitalny „Kardynał”, zwany wcześniej „Mężczyzną w birecie”, to malarski dialog z arcydziełem Velázqueza – wizerunkiem papieża Innocentego X.
Szarża w wąwozie Somosierra (około 1837), Wikipedia
Koński targ Österreichische Galerie Belvedere, Wiedeń, Wikipedia
Oprócz legendy napoleońskiej ulubionym okresem Piotra Michałowskiego jest XVII wiek – sarmacka epoka wielkich hetmanów i zwycięskich wojen. Obraz „Stefan Czarniecki na koniu” przysporzy Michałowskiemu opinię prekursora impresjonizmu.
Swoim wizyjnym, dynamicznym stylem wyprzedzał epokę, dlatego tak naprawdę odkrył go dopiero XX w. Młody Matejko (1838-1893) docenił podobno „wściekłą technikę” jego obrazów. Dynamika kompozycji, dramatyczny światło-cień i brawura pędzla, oddająca w pełni atmosferę bitwy, czyniły z Piotra Michałowskiego wybitnego batalistę. Jednak przez współczesnych Michałowski był ceniony głównie jako sprawny rysownik, jego szkice podziwiał Juliusz Kossak (1824-1899), założyciel artystycznej dynastii Kossaków – malarzy koni i scen batalistycznych.
Piotr Michałowski w Muzeach:
Warszawa - Muzeum Narodowe - Muzeum Literatury – Fundacja Zbiorów im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim.
Można tam podziwiać m. in.:
„Portret Wojewody Antoniego Ostrowskiego” namalowany ok. 1824
„Stajenny kiełzający perszerony” namalowany 1845-1848
„Apoteoza Napoleona” namalowany ok. 1846
„Autoportret” namalowany po 1849
„Portret córki artysty Celiny na koniu” namalowany ok. 1853
„Studium chłopca wiejskiego” bez daty
„Napoleon na wspiętym koniu” bez daty
„Defilada przed Napoleonem” bez daty
Wrocław Muzeum Narodowe – Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Można tam podziwiać m. in.
„Napoleon konno wydający rozkazy” namalowany ok. 1835-37
Francja:
- Paryż – Luwr
- Liege – Musée Curtius
- Rouen – Musée des Beaux-Arts
Ukraina:
-
Lwów – Lwowska Galeria Sztuki
Kraków – Muzeum Narodowe – Zamek Królewski. Można tam podziwiać m. in.:
„Gipsiarnia” namalowany ok. 1832-34
„Studium łba końskiego i pancerza” namalowany 1832-1833
„Somosierra” namalowany ok. 1835-1837
„Jazda austriacka” namalowany w 1836
„Starzec siedzący na stopniach” namalowany ok. 1837-1840
„Starzec siedzący na tle urwiska” namalowany ok. 1837-1840
„Studium chłopca żydowskiego” namalowany 1840-1848
„Somosierra” namalowany po 1843
„Przejazd artylerii przez rzekę” namalowany ok. 1844
„Somosierra” namalowany ok. 1844-1855
„Żydzi” namalowany 1845-1855
„Wiarus” namalowany w 1846
„Łeb siwego konia” namalowany ok. 1846
„Seńko” namalowany ok. 1846-1848
„Kardynał” namalowany ok. 1846-1848
„Oddział huzarów austriackich” namalowany po 1850
„Studium białego psa” bez daty
„Studium brodatego chłopa” bez daty
„Krakusi” bez daty
„Stefan Czarniecki na koniu” bez daty
„Rycerz na gniadym koniu” bez daty
„Hetman Stanisław Jabłonowski” bez daty
„Studium starego chłopa” bez daty
Inne miasta Polski:
- Biała Podlaska – Muzeum Południowego Podlasia
- Białystok – Muzeum Podlaskie
- Gdańsk – Muzeum Narodowe
- Katowice – Muzeum Śląskie
- Kielce – Muzeum Narodowe
- Lublin – Muzeum Lubelskie
- Poznań – Muzeum Narodowe
- Przemyśl – Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej
- Radom – Muzeum im. Jacka Malczewskiego
- Rzeszów – Muzeum Okręgowe
- Szczecin – Muzeum Narodowe
- Tarnów – Muzeum Okręgowe
- Toruń – Muzeum Okręgowe
Piotr Michałowski
(1800-1855)
- BATALISTA: 100%
- ANIMALISTA: 100%
- PREKURSOR IMPRESJONIZMU: 95%
