Wielcy Malarze
Olga Boznańska
– wybitny malarz w spódnicy 😉
Olga Boznańska
(1865-1940)
Malarka „liryczna” – malowała kwiaty, pejzaże, portrety. W czasach, gdy kobietom wstęp do wyższych szkół sztuk pięknych był zakazany, potrafiła do perfekcji opanować malarskie rzemiosło, wypracować osobisty, własny styl i zdobyć powszechne uznanie. Była wśród artystów polskich najbliższa impresjonizmowi, chociaż nie należała do żadnej szkoły, grupy, kierunku czy prądu. Realizowała własną wizję sztuki. Proponowała malarstwo intelektualne, uduchowione, oparte na wyrafinowanej i subtelnej kolorystyce. Jej obraz są jasne, świetliste, bardzo nastrojowe. Jest jedną z największych malarek w historii.
GENIALNA PORTRECISTKA-PSYCHOLOG
PEJZAŻYSTKA
ZNAKOMITA KOLORYSTKA
MALARKA KWIATÓW
MALARSKA INDYWIDUALNOŚĆ
OBRAZY ZA MGŁĄ
Olga Boznańska
1865
1878
1883
lekcje rysunku u Kazimierza Pochwalskiego. Mowy nie było o studiach w Szkole Sztuk Pięknych, gdzie pod żadnym pozorem nie przyjmowano kobiet.
1884–1885
Olga Boznańska uczęszczała na kursy im. A. Baranieckiego, gdzie otrzymała solidne podstawy warsztatowe
1886
w wieku 21 lat Olga Boznańska rozpoczęła studia w Monachium – jako kobieta nie miała wstępu do Akademii Sztuk Pięknych, więc kształciła się w pracowni K. Kricheldorfa. W tym też roku miała pierwszą wystawę w Krakowie
1889
zrezygnowała z nauki u profesorów i wynajęła w Monachium własną pracownię. W tym roku miała też miejsce jej wystawa w Warszawie
1892
wystawy w Berlinie i Warszawie, w tym roku również zmarła matka
1893
wystawy w Berlinie, Pradze i Monachium, gdzie otrzymała złoty medal. Natomiast w Krakowie jury Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych odrzuciło jej obraz
1894
za „Portret malarza Pawła Nauena” Olga Boznańska otrzymała w Wiedniu z rąk arcyksięcia Karola Ludwika złoty medal i wyróżnienie w Londynie za „Portret miss Mary Breme”, a krakowski autorytet prof. Henryk Rodakowski (1823-1894) napisał do niej list gratulacyjny: „Wielkie powodzenie, jakie portret malowany przez Panią ma na wystawie wiedeńskiej, wywołuje gorące we mnie życzenie, by robotą Pani ucieszyć Krakowianów – Chciej nam, łaskawa Pani, dać sposobność podziwiania Twojej pracy i radowania się Twoim talentem”
1895
na prośbę prof. T. Hummela zastąpiła go kierując Szkoła Malarską w Monachium
1896
Julian Fałat (1853-1929) zaproponował jej objęcie profesury w Szkole Sztuk Pięknych, której studentką nie mogła zostać 10 lat wcześniej. Jednak Olga Boznańska zdecydowała się pozostać w Monachium. W tym też roku jury Société des Beaux-Arts przyjęło na wystawę obrazy artystki, co było ogromnym sukcesem
1898
przeprowadziła się do Paryża; wystawiała w Warszawie, Lwowie, Berlinie i Paryżu
1900
wystawy w New Gallery w Londynie (złoty medal) i na Wystawie Światowej w Paryżu (wyróżnienie). Niestety ten rok to też zerwanie narzeczeństwa z Józefem Czajkowskim. Dla artystki czas stanął w miejscu – do końca życia ubierała się według mody z 1900 roku…
1901
Paryż szybko docenił jej talent – rząd francuski kupił „Bretonkę” do państwowych zbiorów sztuki. W tym roku ma też miejsce pierwsza wystawa Olgi Boznańskiej za oceanem – w Pittsburghu (USA).
1906
w Paryżu zmarł ojciec artystki, zostawiając jej w spadku rodzinną kamienicę w Krakowie, z której czynsz zapewniał jej skromne utrzymanie w Paryżu
1907
Carnegie Institute w Pittsburghu przyznał jej srebrny medal
1912
na wystawie w Pittsburghu Olga Boznańska reprezentowała Francję wraz z m. in. C. Monet i A. Renoir a w Amsterdamie na międzynarodowej wystawie zdobyła srebrny medal. W tym też roku Olga Boznańska została prezesem Stowarzyszenia Artystów Polskich „Sztuka”
1923
kolejny raz jej obrazy reprezentowały sztukę francuską w Pittsburghu, obok niej wystawiali: P. Bonnard, M. Denis, X. Roussel, C. Monet, P. Signac.
1932
po raz ostatni przyjechała do Krakowa
W Wielki piątek, ok. 1890, Wikipedia
1934
Olga Boznańska otrzymała polską nagrodę państwową, która na pewien czas podreperowała budżet artystki. Niestety w tym też roku siostra artystki – Iza popełniła samobójstwo. W kraju powstał Komitet Pomocy Oldze Boznańskiej a MSZ i warszawskie Muzeum Narodowe zakupiło jej obrazy
Olga Boznańska, Autoportret, Wikipedia
1937
na Wystawie Światowej w Paryżu Olga Boznańska otrzymała Grand Prix
1938
odniosła sukces na weneckim Biennale, gdzie Olga Boznańska sprzedała 5 obrazów, w tym „Portret pan Dygatowej”, który zakupił król włoski
1940
artystka zmagająca się ze sklerozą i egzemą twarzy, powodującą bóle oczu, pracowała do końca życia i jedynie przy sztalugach odzyskiwała siły i pogodę ducha. Olga Boznańska zmarła 26 października w Paryżu.
Ciekawostki:
Czajkowski
Na ścianie pracowni Olgi Boznańskiej wisiał portret byłego narzeczonego malarki Józefa Czajkowskiego, również malarza. Artystka nigdy się z tym portretem nie rozstawała, zabierała go ze sobą nawet w podróże. Józef Czajkowski zerwał narzeczeństwo po wielu latach oczekiwania. Jego listy z wcześniejszego okresu świadczą o gorącej miłości: „(…) ja bym całe życie dał, żeby Pani drogę wyzłocić i osłodzić…” Nazywał ukochaną „maleństwem”.
Nauen
Dzięki „Portretowi Pawła Nauena” początkująca malarka Olga Boznańska stała się sławna. Obraz powstał na skutek paru zbiegów okoliczności. Malarz Paweł Nauen zwrócił uwagę na autoportret Olgi Boznańskiej w żałobie po śmierci matki. Poprosił wtedy artystkę, by mu pozowała. Olga zgodziła się i powstał wtedy obraz pędzla Nauena, który znamy jedynie z fotografii. Natomiast znajomość obydwojga zaowocowała innym portretem, gdzie role modela i malarza zostały odwrócone. „Pamiętam, było to w środę rano. Deszcz mżył (…). Otwierają się drzwi i wchodzi z podniesionym kołnierzem wykwintny Nauen. To był mój obraz! „Niech pan tak zostanie”. Posadziłam go na kanapie w kwiaty, włożyłam mu do ręki filiżankę i zaczęłam malować” – wspominała po latach Olga Boznańska
Seanse
Na każdy portret Olga Boznańska potrzebowała około miesiąca i wielu seansów pozowania. Mówiła: „Zabierając się do portretu artysta winien zdać sobie sprawę z założenia barwnego modelu. Tak go ubrać, dać mu odpowiednie oświetlenie – by wszystko razem stanowiło pewną harmonię…” Zdarzało się, że po kilku seansach pozowania, nie odnajdując harmonii, o której wspominała, żądała zmiany koloru sukni i zaczynała obraz od nowa.
5 lat
Olga Boznańska nie przyznawała się do swojego wieku, konsekwentnie przesuwając datę swojego urodzenia o 5 lat.
Adoratorzy
Mimo kilku adoratorów, Olga Boznańska nie wyszła za mąż. Pewien zamożny Wiedeńczyk Victor von Back w nadziei na małżeństwo przyjął nawet chrzest w Krakowie.
Myszy
Artystka lubiła zwierzęta, miała 2 psy, ptaszki i dużo myszy. Biegająca swobodnie po pracowni menażeria odpowiedzialna jest za zniszczenie wielu jej obrazów.
Bretonka, 1889, Wikipedia
O sztuce Olgi Boznańskiej:
Ukochanym kolorem Olgi Boznańskiej był niepozorny, wydawałoby się wręcz „bezbarwny” – szary. Całe życie zgłębiała tajemnice szarości i znalazła w niej niesłychane bogactwo odcieni i tonów: zimnych i ciepłych, zgrzebnych i wytwornych, wyciszonych i ekspansywnych.
– Olga Boznańska
Olga Boznańska zdawała sobie sprawę, że używając wszelkich odcieni szarości i ciemnych brązów musi bardzo dbać, aby jej paleta nie sprawiała wrażenia „brudnej”. Dlatego nigdy nie malowała na mokro. Kładła kolory małymi dotknięciami pędzla i czekała aż podeschną. Dopiero wtedy często skrobała farbę nożem, zanim nałożyła inny kolor czy odcień. Metoda ta okazała się skuteczna ale czasochłonna.
– Ignacy Witz
„Portret Pawła Nauena” nazywano często portretem dekadenta. Wystylizowany, świadomy swojej urody młody mężczyzna patrzy na nas obojętnym spojrzeniem. Patrzy, nie będąc obecnym, tak jak siedzi w wystudiowanej pozie, lecz podniesiony kołnierzyk żakietu wskazuje, że w każdej chwili gotów jest odejść. Olga Boznańska już wtedy umiała portretować dusze. Obraz ten przyniósł artystce złoty medal. „Jestem dumny, że pani jako Polka otrzymała tę międzynarodową nagrodę” powiedział brat cesarza, arcyksiążę Karol Ludwik, wręczając jej nagrodę.
– Olga Boznańska
O twórczości Olgi Boznańskiej wielokrotnie z szacunkiem wypowiadają się dwaj znani krytycy Roger Marx i Louis Vauxcelles, podkreślając głębię psychologiczną, wyczucie koloru i subtelność harmonii barwnych.
– Louis Vauxcelles
Kronikarz „La Nouvelle Revue” nie omieszkał zanotować, że cesarzowa Eugenia zwiedzając Salon zatrzymała się długą chwilę przed portretem pędzla Olgi Boznańskiej.
– Clotilde Misme, krytyk sztuki
Natomiast sama artystka zachowywała w stosunku do wszystkich recenzji pewien dystans.
– Olga Boznańska
Olga Boznańska w Muzeach:
Kraków: Muzeum Narodowe – Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego – Kościół Mariacki w Krakowie. Można tam podziwiać m. in.:
- „Pejzaż nocny” namalowany w 1875
- „Portret kobiety (Cyganka)” namalowany w 1888
- „Kwiaciarki” namalowany w 1889
- „Bretonka: namalowany w 1890
- „W Wielki Piątek (Zakonnica, Zakonnica modląca się w kościele)” namalowany w 1890
- „Portret kobiety w białej sukni” namalowany w 1890
- „Portret malarza Pawła Nauena” namalowany w 1893
- „Dziewczynka z chryzantemami” namalowany w 1894
- „Portret Józefa Czajkowskiego” namalowany w 1894
- „Złote róże” namalowany w 1896
- „Studium wnętrza pracowni artystki w Krakowie” namalowany w 1896
- „Portret Gertrudy Dziewickiej” namalowany w 1897
- „Widok z okna w Krakowie” namalowany w 1900
- „Portret Adama Nowiny-Boznańskiego” namalowany w 1903
- „Motyw z Paryża” namalowany w 1903
- „Katedra w Pizie” namalowany ok. 1905
- „Portret Bohdana Faleńskiego” namalowany w 1905
- „Autoportret” namalowany w 1906
- „Kompozycja z nasturcjami” namalowany w 1906
- „Wnętrze paryskiej pracowni, 1906
- „Portret Feliksa Jasieńskiego” namalowany w 1907
- „Wnętrze paryskiej pracowni” namalowany w 1908
- „Portret pani Horainowej” namalowany w 1908
- „Autoportret z kwiatami” namalowany w 1909
- „Portret Zygmunta Pusłowskiego” namalowany w 1912
- „Portret francuskiej pisarki Gabrieli Reval” namalowany w 1912
- „Portret Henryka Sienkiewicza” namalowany w 1913
- „Portret Łucji Dettloff” namalowany w 1917
- „Kwiaty” namalowany w 1920
- „Martwa natura” namalowany w 1920
- „Martwa natura z kwiatami” namalowany ok. 1930
- „Portret malarza Jana Rubczaka” namalowany w 1930
- „Kiki, piesek artystki” namalowany ok. 1930
Francja:
- Paryż: Muzeum Orsay – Biblioteka Polska. Można tam podziwiać m. in.:
- „Portret panny Dygat” namalowany w 1903
- „Portret młodej kobiety w bieli” namalowany w 1912
- „Portret Pani D.” namalowany w 1913
USA:
- Pittsburgh: Carnegie Institute. Można tam podziwiać m. in.:
- „Portret damy w czarnej sukni” namalowany w 1919
Włochy:
- Wenecja: Galleria d’Arte Moderna
Warszawa: Muzeum Narodowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „W oranżerii” namalowany w 1890
- „Portret chłopca w gimnazjalnym mundurku” namalowany ok. 1890
- „Dziewczynka z koszem jarzyn w ogrodzie” namalowany w 1891
- „Studium kobiety z dziewczynką” namalowany w 1893
- „Autoportret” namalowany w 1893
- „Dziewczynka w ogrodzie” namalowany w 1896
- „Imieniny babuni” namalowany w 1888-1889
- „Portret Franciszka Mączyńskiego” namalowany w 1900
- „Anemony” namalowany w 1901
- „Portret Franciszka Mączyńskiego” namalowany w 1901
- „Plac de Ternes w Paryżu” namalowany w 1903
- „Katedra w Pizie” namalowany w 1905
- „Portret Kazimierza Wizego” namalowany ok. 1905-1909
- „Portret Heleny i Władysławy Chmielarczyk” namalowany w 1906
- „Autoportret” namalowany w 1913
- „Kwiaty” namalowany w 1913
- „W mojej pracowni” namalowany w 1913
- „Martwa natura z wazą” namalowany w 1918
Inne miasta Polski:
- Katowice: Muzeum Śląskie. Można tam podziwiać m. in.:
- „Portret dwóch dziewczynek” namalowany w 1896
- „Portret rzeźbiarza Jana Szczepkowskiego” namalowany ok. 1906
- „Portret pani w białym kapeluszu” namalowany w 1906
- „Portret Heleny Chmielarczykowej” namalowany w 1909
- Poznań: Muzeum Narodowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Dwoje dzieci na schodach” namalowany w 1899
- „Ulica w Paryżu” namalowany w 1906
- „Portret filozofa Wincentego Lutosławskiego” namalowany w 1909
- „Portret Róży Raczyńskiej” namalowany w 1912
- Wrocław: Muzeum Narodowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Autoportret z japońską parasolką” namalowany w 1892
- Bytom: Muzeum Górnośląskie
- Łódź: Muzeum Sztuki.
- Szczecin: Muzeum Narodowe
Olga Boznańska (1865-1940)
- GENIALNA PORTRECISTKA-PSYCHOLOG: 100%
- ZNAKOMITA KOLORYSTKA: 100%
- MALARSKA INDYWIDUALNOŚĆ: 100%
- PEJZAŻYSTKA: 100%
- MALARKA KWIATÓW: 100%
- OBRAZY ZA MGŁĄ: 100%
