Wielcy Malarze
Tadeusz Kantor
– artysta totalny, wybitny i ponadczasowy

WIZJONER
REŻYSER I TWÓRCA HAPPENINGÓW
WYNALAZCA AMBALAŻU
Tadeusz Kantor
(1915-1990)
Uważany jest za najwybitniejszego artystę w Polsce XX w. Był twórcą natchnionym, który sprawy sztuki traktował śmiertelnie poważnie. W latach PRL-u był naszym łącznikiem ze światem – jak emisariusz jeździł przez żelazną kurtynę, podtrzymując więź polskiej awangardy z Europą. Potrafił robić malarstwo ze wszystkiego. Zaczynał od sztuki elitarnej – pod koniec życia docierał do ludzi na całym świecie. Światową sławę zyskał jako człowiek teatru, ale nawet na scenie pozostał malarzem, który myśli obrazami, a zamiast farb używa aktorów i rekwizytów. Był wszechstronny, rozdzielanie jego dzieła na poszczególne „dyscypliny” jest ryzykowne. Malarstwo, któremu był wierny całe życie, jest jednym z kluczy do zrozumienia artystycznego testamentu. Tadeusz Kantor nie daje nam spokoju, wciąż przykuwa uwagę, zmusza do refleksji.
APOSTOŁ NOWOCZESNOŚCI
SCENOGRAF
Tadeusz Kantor
1915
16 kwietnia na plebani w Wielopolu urodził się Tadeusz Kantor, syn Mariana i Marii z Bergerów. Ojciec nie wrócił po wojnie do rodziny i został dla artysty postacią mityczną, bohaterem jego spektakli
1925
rozpoczął naukę w gimnazjum w Tarnowie i już wtedy interesował się sztuką. Jako 13-letni chłopiec zachwycał się „Pochodniami Nerona” Siemiradzkiego (1843-1902), Malczewskim (1854-1929) i Wyspiańskim (1869-1907), marząc o namalowaniu obrazu, „który by się ruszał”
1933
zdał egzamin maturalny w I Gimnazjum w Tarnowie
1934-39
studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie początkowo miał „same dostateczne” i dopiero w pracowni Karola Frycza (1877-1963), zaczął „robić coś na swoją odpowiedzialność” i zaangażował się w Efemeryczny Teatr Marionetek
1943
premiera „Balladyny” w konspiracyjnym Teatrze Niezależnym. W czasie okupacji był charyzmatycznym przywódcą „Grupy Krakowskiej”, zrzeszając wokół siebie takich artystów jak: Jerzy Nowosielski, Tadeusz Brzozowski, Janina Kraupe, Mieczysław Porębski.
1945-1961
żoną Tadeusza Kantora była Ewa Jurkiewicz
1949
z Grupą Młodych Plastyków zorganizował I Wystawę Sztuki Nowoczesnej, która była ostatnią manifestacją nowoczesności przed okresem socrealizmu. Tadeusz Kantor został też zwolniony z pracy na uczelni
1950-1955
pierwszą połowę lat 50. Tadeusz Kantor przetrwał projektując scenografie i kostiumy do zawodowych teatrów – był bardzo ceniony za swoje projekty
1955
założył wspólnie z Marią Jaremą Teatr Cricot 2, pierwszą premierą grupy (1956) była „Mątwa” według Stanisława Ignacego Witkiewicza.

Pomnik krzesła w Hucisku, z cyklu „Pomników niemożliwych” Tadeusza Kantora. Autor zdjęcia Michał Sapeta. Wikipedia
1957
został pierwszym prezesem Grupy Krakowskiej
1961
Tadeusz Kantor ożenił się 10 kwietnia z Marią Stangret
1965
siedmiomiesięczny pobyt w USA. Jako artysta awangardowy, Tadeusz Kantor miał potrzebę „bycia na bieżąco”, jeździł do Ameryki, do Paryża, przywoził reprodukcje i najnowsze recepty na sztukę. To on pierwszy przywiózł do Polski informel, konceptualizm, happening.
1975
premiera „Umarłej Klasy” w Krzysztoforach – spektaklu, który wstrząśnie całym światem
1978
otrzymał Prix Rembrandt Fundacji Goethego za malarstwo
1980
premiera spektaklu „Wielopole, Wielopole” we Florencji. Lata 80. to wielkie światowe tournée teatru Cricot 2
1990
Tadeusz Kantor zmarł nagle 8 grudnia nad ranem, kilka godzin po próbie do spektaklu „Dziś są moje urodziny”. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Ostatnie przedstawienie – z symboliczną sceną pogrzebu artysty – miało premierę w styczniu 1991 we Francji, już bez Kantora. Nad jego grobem – Jerzy Nowosielski, przyjaciel z Grupy Krakowskiej powiedział, że dla polskiej sztuki śmierć Tadeusza Kantor była symbolicznym zamknięciem XX w.
Ciekawostki:
to cyrk
Największym dziełem Tadeusza Kantora jest teatr Cricot 2, założony w 1955. Nazwa Cricot – nawiązująca do przedwojennego teatru Józefa Jaremy – jest francuskobrzmiącym anagramem zwrotu „to cyrk”.
Ramamaganga
Wystawa w sieni „Krzysztoforów” obrazów w nurcie informelu, zwanego też taszyzmem, okazała się szokiem dla konserwatywnej publiczności. „Po wypiciu pół litra widzę to samo” – dociekliwy dziennikarz zanotował drwiącą opinię widza, ale Tadeusz Kantor, nie tracąc humoru i pewności siebie, na pytanie: „Co to jest?” odpowiada niewzruszony: „Ramamaganga, proszę pana”.
Fundacja
W 1994 Maria Stangret-Kantor (druga żona artysty) założyła Fundację im. Tadeusza Kantora.
2015
Rok 2015 został ogłoszony przez UNESCO Rokiem Tadeusza Kantora

Pokój Tadeusza Kantora („Biedny Pokoik Wyobraźni”) w jego mieszkaniu-pracowni przy ul. Siennej 7 m. 5 w Krakowie, w którym mieszkał w latach 1987–1990. fot. Adrian Grycuk – Praca własna. Wikipedia
O sztuce Tadeusza Kantora:
Tak w malarstwie, jak i na scenie Tadeusz Kantor podkreślał emocjonalną, wzruszeniową funkcję sztuki.
W obrazach takich jak „Ramamaganga” Tadeusz Kantor z zapałem wykorzystywał techniki typowe dla „malarstwa akcji”: rozlewanie płynów po rozłożonym płótnie, uderzanie sznurkiem lub batem, wyciskanie farb wprost z tuby. Malowanie zmieniło się w spektakl, gdzie od efekty ważniejszy był sam proces twórczy, zapis gestu malarza. Poza tym, chyba po prostu nieźle się bawił.
– Tadeusz Kantor
W obrazach z cyklu „Trzymam obraz, na którym jestem namalowany, jak trzymam obraz” pojawia się ulubiony przez Tadeusza Kantora motyw sobowtóra, rozdwojenia postaci, nakładania się prawdy i fikcji.
– Tadeusz Kantor

Tadeusz Kantor zaczął przyklejać do obrazów różne przedmioty. Jego wynalazkiem jest „ambalaż” (z franc. emballage – opakowanie), nawiązujący do techniki kolażu: potajemna, tajemnicza metafora, sięgająca w głąb – do tego, co zakryte. Do pierwszych „obrazów wypukłych” artysta wkleja kawałki drewna, korzeni, maluje je czarnym lakierem i przezroczystym polichlorkiem winylu. W ambalażach wykorzystuje odpady: kawałki taśm, papiery, foliowe woreczki wypchane watą i przymocowane taśmą „scotch”. Wprowadza też zmięte koperty, pudełka i pakunki, na których widnieją nadruki, znaczki, lakowe pieczęcie. Wklejone fragmenty garderoby są preparowane: podarte, pokryte farbą. Elementy tekstylne są nasycone klejem stolarskim.
Tadeusz Kantor w Muzeach:

Kraków: Cricoteka – Muzeum Narodowe – Starmach Gallery. Można tam podziwiać m. in.:
- „Obraz metaforyczny” namalowany w 1950-51
- „Wyrazy” namalowany w 1957
- „Penetracje” namalowany w 1958
- „Informel II” namalowany w 1958
- „Zielone góry” namalowany w 1961
- „Ukrzyżowanie” namalowany w 1965
- „Mecyje” namalowany w 1965
- „Emballage Métaphorique” namalowany w 1966
- „Ambalaż – przedmioty, postacie” namalowany w 1967
- „Kompozycja” namalowany w 1970
- „Tablica czerwona” namalowany w 1971
- „Emballage Hołdu Pruskiego wedle J. Matejki” namalowany w 1975

Łódź: Muzeum Sztuki, Galeria 86. Można tam podziwiać m. in.:
- „Pacyfik VI” namalowany w 1957
- „Ryby nas opuszczają” namalowany w 1965
- „Infantka wedle Velazqueza” namalowany w 1966-70
- „Upokorzenie” namalowany w 1978
- „Czyszczę obraz, na którym jestem namalowany jak czyszczę obraz” namalowany w 1987
- „Z tego obrazu już nie wyjdę” namalowany w 1988

Warszawa: Muzeum Narodowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Praczka” namalowany w 1946
- „Człowiek z parasolkami” namalowany w 1949

Czechy:
- Praga – Muzeum Narodowe

Niemcy:
- Norymberga: Neues Museum – Kunsthalle

Włochy:
- Palermo: Museo Internationale della Marionette
- Rzym: Galeria Spicchi dell’Est

Inne miasta Polski:
- Bydgoszcz: Muzeum Okręgowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Kompozycja” namalowany w 1948
- Bytom: Muzeum Górnośląskie
- Szczecin: Muzeum Narodowe
- Tarnów: Muzeum Okręgowe
- Szczecin: Muzeum Narodowe
- Toruń: Muzeum Okręgowe

Poznań: Muzeum Narodowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Ponad-ruchy” namalowany w 1948
- „Raamamaganga” namalowany w 1957

Radom: Muzeum Sztuki Współczesnej. Można tam podziwiać m. in.:
- „Sekrety ze Wschodu” namalowany w 1948
- „Akt we wnętrzu” namalowany w 1961

Wrocław: Muzeum Narodowe. Można tam podziwiać m. in.:
- „Wezwanie” namalowany w 1908
- „Zjawisko” namalowany w 1908
Tadeusz Kantor (1915-1990)
- WIZJONER 99%
- APOSTOŁ NOWOCZESNOŚCI 86%
- WYNALAZCA AMBALAŻU 78%
- REŻYSER I TWÓRCA HAPPENINGÓW 85%
- SCENOGRAF 99%

Źródło: http://najpiekniejszeobrazyswata.blogspot.com/2019/05/trzymam-obraz-na-ktorym-jestem.html